Çox da uzaq olmayan keçmişdə meymunçiçəyinə yoluxma halları yalnız Afrika ölkələrində qeydə alınırdı və Qərbdə az sayda yoluxma hallar bu ölkələrə səfərlərlə əlaqələndirilirdi.
Milli.Az lent.az-a istinadla bildirir ki, bu gün meymunçiçəyinə Afrikaya səfər etməmiş və ABŞ, Kanada, Böyük Britaniya və son aylarda xəstəliyin heç vaxt yayılmadığı bir sıra digər ölkələrdə yaşamış insanlar yoluxurlar.
Ümumiyyətlə, son 20 gün ərzində dünyada 300-dən çox meymunçiçəyinə yoluxma halları qeydə alınıb və onların əksəriyyətinin Afrikaya səfərlərlə heç bir əlaqəsi yoxdur. Bu məlumat təkcə səhiyyə sahəsində çalışan beynəlxalq təşkilatların mütəxəssislərini deyil, həm də sui-qəsd nəzəriyyələri həvəskarlarını təşvişə salıb.
Maraqlı bir fakt yanğının üstünə yanacaq əlavə edbi: 2021-ci ilin martında Münhen Təhlükəsizlik Konfransında maraqlı bir "məşq" keçiriblər, bu müddət ərzində ... bəli, meymunçiçəyi virusunun yaratdığı qlobal pandemiya ssenarisini nəzərdən keçiriblər.
Qorxulu ssenari
Əfsanəyə görə, meymunçiçəyi xəstəliyinin "qlobal pandemiyası" qondarma Brynia ölkəsində başlayır və 18 ay ərzində bütün dünyaya yayılır. Epidemiya laboratoriyada yaradılır və mövcud peyvəndlərə davamlı virusdan istifadə edilən "terror hücumu" nəticəsində yaranır. Təlimin sonuna qədər qondarma pandemiya dünya miqyasında üç milyarddan çox hadisə və 270 milyon insanın ölümünə səbəb olur.
Ssenariyə görə, xəstəliyin ilk halları 2022-ci ilin may və iyun aylarında uydurma Briniyada qeydə alınır: 1421 yoluxma və 4 ölüm. Briniya hökuməti epidemiyalarla bağlı beynəlxalq araşdırmaları alqışlayır və Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatından tibbi dəstək istəyir.
Yoluxmuşlardan götürülmüş virus nümunələrinin genom ardıcıllığı virusun mövcud peyvəndlərə davamlı olmasını təmin edən mutasiyalara malik olduğunu göstərir.
2023-cü il yanvarın 10-na qədər, ssenariyə görə, 83 ölkədə 70 milyon hadisə və 1,3 milyon ölüm qeydə alınacaq.
2023-cü il mayın 10-na qədər modelləşdirmə 480 milyon hadisə və 27 milyon ölüm göstərir. 2023-cü il dekabrın 1-də isə artıq 3,2 milyard yoluxma və 271 milyon ölüm olmalıdır.
O qədər də təhlükəli virus deyil...
Bu gün, 2022-ci ilin may ayında bu ssenari həm real, həm də qorxulu görünür.
Bununla belə, epidemioloqlar iddia edirlər ki, meymunçiçəyi virusunun koronavirus kimi qlobal pandemiyaya səbəb olması ehtimalı azdır. Mütəxəssislərin fikrincə, meymunçiçəyi virusunu koronavirusla müqayisə etmək olmaz, çünki birincisi DNT virusu, ikincisi isə RNT virusudur. Birincisi ikincisi kimi sürətlə dəyişə bilməz və ikincidən fərqli olaraq qısa müddət ərzində yeni ştamlar əmələ gətirmir.
Meymunçiçəyi virusunun sürətlə yayılma riski də azdır, çünki koronavirusdan fərqli olaraq, o, hava damcıları ilə ötürülmür: yalnız xəstə şəxslə yaxın təmasda olsanız, yoluxa bilərsiniz. Üstəlik, mütəxəssislərin hazırkı məlumatlarına görə, bu xəstəliyi olan bir xəstə yalnız dəridə xora və səpgilər şəklində xəstəliyin əlamətləri olduqdan sonra yoluxucu olur.
Heyvanlardan yoluxma xəstə heyvanların qanı ilə, onların bioloji mayeləri ilə, həmçinin zədələnmiş dəri və ya selikli qişalarla birbaşa təmas nəticəsində baş verir. Xəstə heyvanın çiy ətindən istifadə edilməsi də ciddi risk faktorudur.
Bu gün Avropa və ABŞ-da yayılan virusun ştammını mütəxəssislər o qədər də təhlükəli hesab etmir. Bu günə qədər yuxarıda qeyd olunan ölkələrdə ölüm halı qeydə alınmayıb. Ümumilikdə xəstələrdə aşkar edilən virusun Qərbi Afrika ştammının öldürücülük dərəcəsi təxminən 1 faiz təşkil edir.
Mütəxəssislər qeyd edir ki, səhiyyə sistemi inkişaf etmiş ölkələrdə bu xəstəlikdən ölüm riski çox aşağıdır. Bununla belə, virus uşaqlar və immuniteti zəif olan insanlar üçün hələ də təhlükəlidir.
